Sałatka szopska (šopska salata) to jeden z klasyków kuchni bałkańskiej, choć Bułgaria, nie bez racji oczywiście, rości sobie do nazwy i receptury największe prawa i uznaje szopską za swoją potrawę narodową. Sama nazywa pochodzi nie od szopa, ale od regionu szopskiego (Šopluk), który w znacznej części znajduje się w dzisiejszej Bułgarii, zahaczając o terytorium Serbii i Macedonii. Dlatego też szopska, obok burka, rakiji i wielu innych – stała się podstawą do odwiecznych sporów bałkańskich narodów. Faktem jest, że szopska przyjęła się w całym regionie – od Bułgarii, poprzez Serbię, Macedonię, Bośnię i Hercegowinę, Chorwację, Albanię, aż do Rumunii, Węgier, a niektóre źródła podają, że nawet w Czechach (ktoś to może zweryfikować, bo ja się akurat w Czechach z szopską nie spotkałam?).
Bez względu na kraj, jeśli szopska znajduje się w podstawowym menu, to znaczy, że jedzenie będzie pyszne. Cały sekret szopskiej tkwi nie tylko w specjalnym słonym serze, ale też w samym smaku warzyw. Szopska zrobiona w Polsce, choć pyszna, nie smakuje tak dobrze jak na Bałkanach. Soczystość tutejszych pomidorów, chrupkość ogórka i białej papryki, słodycz cebuli są po prostu nie do podrobienia. Szopską podczas bałkańskich podróży zamawiajcie więc, gdzie tylko się da, a także róbcie ją sobie sami podczas bałkańskich wojaży. Jej przygotowanie jest banalne. Najważniejsze są składniki i proporcje.
Pomidory, ogórki, biała papryka, cebula i słony twardy biały ser – owczy lub krowi. Trochę oliwy z oliwek, odrobina octu, z przypraw tylko sól i pieprz. W restauracjach szopska jest traktowana jako przystawka, nigdy danie główne. W Serbii szopska bez sera, nazywa się wdzięcznie sałatką serbską. Niektórzy twierdzą, że serbska sałatka to szopska, ale z ostrą papryką. Ja spotkałam się raczej, że to sałatka bez sera. Zatem w przypadku serbskiej (srpska salata) lepiej dopytać co kucharz miał na myśli. W pozostałych krajach bałkańskich można czasem spotkać szopską bez sera. Piszę o tym, gdyby ktoś poszukiwał oryginalnych bałkańskich dań wegańskich. A teraz przepis.
Sałatka szopska
(2 porcje)
2 duże lub 3 małe pomidory
1 ogórek gruntowy
1 papryka biała, ew. żółta
½ cebuli
100 g bałkańskiego sera (szopski, trawniczki, sjeniczki, w ostateczności twarda feta lub jakikolwiek słony, twardy ser, który można zetrzeć)
dwa chlusty oliwy z oliwek, jeden skromny chluścik octu (Tylko nie balsamicznego, bo zbyt zdominuje sałatkę! Może być winny, jabłkowy, stołowy)
sól i pieprz do smaku
Wszystkie warzywa pokroić w bardzo drobną kostkę. Wymieszać, przyprawić oliwą, octem, solą i pieprzem. I teraz są dwa sposoby na ser. Można go pokroić w kostkę, lub utrzeć na drobnej tarce. W pierwszym przypadku ser mieszamy razem z warzywami, w drugim – wymieszaną i doprawioną sałatkę posypujemy bardzo obficie startym serem.
Osobiście szopską z utartym serem podaję jako dodatek do obiadu, a taką z pokrojonym serem traktuję jako oddzielny posiłek.
